مطالعه عوامل تعیین کننده هم سکنایی سالمندان با فرزندان در شهر کرمانشاه در سال 1389

با توجه به جمعیت رو به رشد سالخورده در جهان، جمعیت شناسی سالخوردگی از حوزه های جدید مطالعات مربوط به سالمندان می باشد. رشد فزاینده جمعیت سالمند در کشور و قرار گرفتن درصد قابل توجهی از جمعیت کشور در سنین جوانی و میانسالی رو به سالمندی، نیاز به حمایت و مراقبت از سالمندان به ویژه در شکل هم سکنایی با سالمند را از مسایل مهم مطرح در خانواده ها، دولت ها و محافل دانشگاهی قرار داده است. تغییرات صورت گرفته در ویژ گی های نسل جوان شامل مهاجرت، ادامه تحصیل، عدم اشتغال، تأخیر در ازدواج، شیوع طلاق، اشتغال زنان و کمبود مسکن، زمینه ساز مدت اقامت بیشتر فرزندان با والدین سالمند می باشد و به باور برخی از محققین، هم-سکنایی سالمندان و فرزندان بیشتر به دلیل نیازهای فرزندان صورت می گیرد تا نیازهای والدین. تغییر در ترتیبات زندگی سالمندان، نوعی پاسخ به تغییرات در چرخه زندگی فرزندان نیز هست؛ لذا مطالعه هم سکنایی به عنوان جزیی از ترتیبات زندگی، در تعامل با هم و در بین دو نسل والدین و فرزندان، ضروری است. مطالعات جمعیتی سالمندی و حوزه روابط بین نسلی سالمندان در ایران، سابقه چندانی نداشته و خلأ محسوسی در این حوزه دیده می شود که انجام تحقیقاتی چون تحقیق حاضر را در ایران ضرورت می بخشد. پژوهش حاضر، با هدف شناخت عوامل تعیین کننده هم سکنایی سالمندان، گسترش دانش ما از حوزه روابط بین نسلی در خانواده و پر کردن خلأ موجود به انجام رسیده است. در این پژوهش از روش پیمایشی و از ابزار پرسش نامه بهره گرفته شده است. جامعه آماری پژوهش کلیه افراد 60 ساله و بالاتر شهر کرمانشاه می باشند که تعداد آنها 55073 نفر می باشد. همچنین از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای استفاده شده است و حجم نمونه 381 نفر می باشد. یافته های پژوهش نشان می دهدکه : نزدیک به 10 درصد از سالمندان مورد مطالعه در ترتیبات تنهایی زندگی می کنند که ترتیباتی زنانه است به عبارت دیگر 85 درصد از مجموع کل زنان، به صورت تنها زندگی می کنند؛ زندگی با فرزندان مجرد، شکل غالب ترتییات زندگی سالمندان بوده است که با افزایش سن سالمند از تعداد خانوارهای هسته ای (با فرزندان مجرد) کاسته شده و ترتیبات زندگی در شکل خانوارهای گسترده (با فرزندان متأهل) و زندگی با همسر متداول تر است. کمتر از 5 درصد سالمندان در انجام فعالیت های روزانه وابسته اند و رابطه وابستگی در انجام فعالیت های روزانه و هم سکنایی معنی دار نبوده است. سن سالمند تعیین کننده اصلی در هم سکنایی سالمندان با فرزندان است؛ تعداد فرزندان و وابستگی در انجام فعالیت های روزانه، متغیرهای مستقل تأثیر گذار بعدی بر متغیر وابسته هم سکنایی هستند. رابطه بین هم سکنایی و وضعیت تأهل سالمندان معنی دار بوده است یعنی در صورت عدم حضور همسر احتمال هم سکنا بودن با فرزندان افزایش می یابد؛ توانایی اقتصادی بالاتر در سالمندان، از احتمال سکونت مشترک با فرزندان خواهد کاست؛ ویژگی های فرزندان مانند وضعیت تأهل و وضعیت مسکن آنان بر هم سکنایی اثرگذار است؛ در فرزندان مجرد و فاقد مسکن احتمال هم سکنا بودن با والدین سالمند بیشتر بوده است.